Üst Düzey Domain Nedir? (Top Level Domain – TLD)

Üst düzey domain (TLD), bir web sitesi adresinin noktadan sonra gelen son kısmıdır. Bazı iyi bilinen TLD'ler arasında .com, .org ve .net'in yanı sıra .tr ve .de gibi ülkeye özgü TLD'ler de bulunur. Üst düzey domaini, size web sitesi hakkında bilgi veren bir kelimenin sonundaki son ek olarak görebilirsiniz. TLD'ler internetteki web sitelerini sınıflandırmak ve düzenlemek için kullanılır.

Üst Düzey Domain Neden Önemlidir?

Üst düzey domainin neden önemli olduğunu anlamak için alan adı sisteminin (DNS) nasıl çalıştığını bilmeniz gerekir. Bilgisayarlar isimleri değil, yalnızca sayıları tanıyabilir. Web sitelerinin gerçek “adları” alan adları değil, IP adresleridir. DNS, internette gezinmeyi çok daha kolay hale getirmek için icat edilmiştir. Çünkü “185.87.187.6”yı hatırlayamazsınız, ama atakdomain.com’u hatırlayabilirsiniz.

İnternetteki tüm IP adresleri, tıpkı gerçek dünyadaki adreslerin belirli evlere veya binalara bağlı olması gibi, benzersiz bir alan adına bağlıdır. Tarayıcınıza bir domain yazıp Enter tuşuna bastıktan sonra bilgisayarınız, ziyaret etmek istediğiniz web sitesinin IP adresini almak için DNS'ye bağlanır. Daha sonra tarayıcınız sizi bu web sitesine yönlendirir. 

Üst Düzey Domain Türleri

Türkiye için .tr, Almanya için .de, Hindistan için .in ve Birleşik Krallık için .uk gibi ülkenize bağlı domain uzantılarını muhtemelen biliyorsunuzdur. Bu ülkeye özgü alan adı uzantılarına ccTLD (Country code top-level domains) adı verilir. ccTLD'ler ile diğer TLD türleri arasındaki en önemli bir fark, ccTLD'lerin her zaman iki karakterden oluşması, diğer TLD'lerin ise üç veya daha fazla karakterden oluşmasıdır.

2024 yılı itibarıyla 308 farklı ccTLD kullanımdadır. Ancak bazı ülkelerde diğerlerine göre daha geniş kullanım alanına sahiptir. .cn (Çin), .nl (Hollanda) ve .de (Almanya), menşe ülkelerinde çok popüler olan ve genellikle .com gibi genel üst düzey alan adlarından çok daha fazla popüler olan alan adlarının bazı örnekleridir.

Her ne kadar ccTLD'ler belirli bir ülkeye bağlı olsa da, kayıt olmak için genellikle burada yaşamanıza gerek yoktur. Dünyanın her yerindeki herkes bu ccTLD'leri kaydedebilir. 

Bu ccTLD'lerden bazıları özellikle sıra dışı bir web sitesi adı için çok uygundur. Örneğin, .tv, başlangıçta küçük bir ada olan Tuvalu'nun ülke kodu olsa da, medya endüstrisinde çok kullanılan bir ccTLD'dir.

Aynı şekilde .co, Kolombiya'ya özel alan adı uzantısı olarak kullanıma sunulmuştur, ancak .com'a alternatif olarak popülerlik kazandı ve diğer pek çok şirket .me (Karadağ), .ai (Anguilla ve "yapay zeka") ve .io (Britanya Hint Okyanusu Toprakları) ile yaratıcılıklarını ortaya koydu. 

2. Generic top-level domains (gTLDs)

CcTLd olmayan çoğu alan adı uzantısına gTLD (genel üst düzey alan adları) adı verilir. gTLD'ler en popüler alan adı uzantısı türüdür ve aynı zamanda internet kullanıcılarının kaydolabileceği ilk uzantılardır. İlk gTLD'ler 24 Şubat 1986'da halkın kullanımına sunulmuş; com, .net, .org, .gov, .edu ve .mil. ccTLD'ler birkaç yıl sonra ortaya çıkmıştır.

Bu klasik uzantıların yanı sıra bugünlerde internette bir dizi "daha yeni" genel üst düzey alan adı da bulabilirsiniz. 2011 yılında, alan adlarını denetleyen otorite olan ICANN, domain uzantılarının sayısını çeşitlendirmek amacıyla internete daha fazla gTLD sunma yönünde bir plan başlattı. Sonuçta, internet sürekli olarak büyüdükçe, çevrimiçi web sitelerinin sayısı da muhtemelen artmaya devam edecektir.

Bu "yeni gTLD programı", yeni uzantılar için 1900'den fazla başvuru aldı. Bunlardan 1200'den fazlası ICANN tarafından onaylandı ve bunların çoğu şu anda kayıtlara açık. Yeni gTLD'lerin bazı popüler örnekleri .xyz, .online, .top, .site ve .shop'tur.

Geçtiğimiz yıllarda popülaritesi artan genel üst düzey domainlerin belirli bir alt kümesi, belirli şehirler ve bölgelerle ilişkili coğrafi alan adlarıdır. .istanbul’dan .yokohama'ya kadar dünya çapında giderek artan sayıda büyük şehrin kendi domain uzantısı var, bu da yerel işletmeler ve girişimciler için harika seçenekler sunmaktadır.

3. Sponsored top-level domains (sTLDs) 

Sponsorlu üst düzey domain (sTLD'ler), özel kurum ve kuruluşların sponsor olduğu üst düzey alan adlarıdır. Kullanımları belirli grup ve kuruluşlara mahsustur. sTLD'lerin iki örneği, yalnızca resmi devlet kurumları (.gov) ve resmi eğitim kurumları (.edu) tarafından kullanılabilen .gov ve .edu'dur.

4. Infrastructure top-level domain (ARPA)

İnternette yalnızca bir tane altyapı üst düzey alan adı vardır, o da .arpa'dır. Bu üst düzey alan adı yalnızca internet altyapısı amacıyla kullanılır ve normal internet kullanıcıları bu uzantıyla alan adı kaydedemez. Bu TLD'nin adı, bugün bildiğimiz internetin öncüsü olan ARPANET'i geliştirmekten sorumlu kuruluş olan ARPA'dan gelmektedir.

5. Test top-level domains (tTLD)

İnternette dört adet üst düzey test domaini vardır: .test, .example, .invalid ve .localhost. Bu uzantılar yalnızca test ve geliştirme amacıyla kullanılır ve geliştiricilerin mevcut üretim alan adlarıyla çakışma riski olmadan projeler üzerinde çalışması için güvenli ve kontrollü bir ortam sunar. Tıpkı .arpa gibi normal kullanıcılar da tTLD'lerle alan adı kaydedemez.

6. Unofficial top-level domains

Resmi olmayan üst düzey domainler, alan adı sisteminin yönetim organı olan ICANN tarafından düzenlenmez veya yönetilmez. Bu, bu domainlerin DNS'nin bir parçası olmadığı ve yalnızca belirli bir ağ içinde veya özel bir DNS kullanılarak kullanılabilecekleri anlamına gelir. 

Örneğin, Web3 ve blockchain teknolojisinin popülaritesinin artmasıyla birlikte, onunla ilişkili .eth, .crypto ve .metaverse gibi resmi olmayan TLD'ler ortaya çıkmıştır.

Kaç Tane Üst Düzey Domain Vardır?

Şubat 2024 itibarıyla alan adlarının yönetilmesinden ve denetlenmesinden sorumlu resmi kuruluş olan ICANN tarafından onaylanmış 1.450 üst düzey domain bulunmaktadır. Ancak bu TLD'lerin tümü herkes tarafından kaydedilemez. Bazılarının çok katı kayıt gereksinimleri vardır. .Netflix ve .nokia gibi üst düzey domain’ler, yalnızca bu belirli şirketlerin web siteleri için kullanılan, markaya özgü TLD'lerdir.

Bu liste, .co.uk gibi ikinci düzey alan adlarının yanı sıra .eth ve .crypto gibi resmi olmayan TLD'leri içermez. Bu TLD'ler, alan adlarını kaydetmek ve yönetmek için merkezi olmayan bir yol sağlamak üzere blockchain teknolojisini kullanır. Bu nedenle ICANN tarafından yönetilmezler ve Atak Domain gibi ICANN akreditasyonuna sahip alan adı kayıt şirketleri tarafından sunulmazlar.

TLD'lerin Yönetiminden Kim Sorumludur?

Tüm TLD'ler resmi olarak Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN) tarafından yönetilmektedir. ICANN, alan adlarını ve IP adreslerini yöneterek, bir web adresi yazdığınızda tarayıcınızın doğru web sitesine yönlendirilmesini sağlar. 

Atak Domain gibi kayıt şirketlerinin domain satabilmeleri için ICANN tarafından akredite olmaları gerekir. ICANN ayrıca yeni TLD'lerin onaylanması ve başlatılmasından da sorumludur.

Bireysel üst düzey alan adlarının günlük işlemleri, alan adı kayıt kuruluşlarının elindedir. Domain kayıtları, internetteki farklı bireysel web adreslerinin sahipliğini ve ayrıntılarını düzenler ve yönetir. Her kayıt defteri, bu alan adlarına bağlı tescil ettirenlerin verileriyle birlikte, kendi özel TLD'lerine kayıtlı tüm alan adlarından oluşan geniş bir veri tabanını tutar. Bazı kayıtların yönetimi altında yalnızca bir TLD bulunurken diğerleri yüzlerce alan adı uzantısını aynı anda yönetir. Bu özellikle yeni gTLD'ler için geçerlidir.

Üst Düzey Domain SEO'yu Etkiler mi?

Çoğu domain uzantısının SEO sonuçlarınız üzerinde olumlu veya olumsuz bir etkisi olmaz .Com gibi popüler bir TLD'ye sahip bir web sitesinin, .istanbul veya .agency gibi niş gTLD'lerden mutlaka daha üst sıralarda yer alması gerekmez. Bu son ikisi gibi bir niş alan adı uzantısı kullanmak, işletme adınızın veya konumunuzun (bir kısmı) alan adı uzantısına yansıtılıyorsa, SEO sonuçlarınız için .com alan adından daha faydalı olabilir. Örneğin, bir pazarlama ajansı veya İstanbul'daki bir restoran için bir web sitesi oluşturuyorsanız, .istanbul'u kullanmak sıralamanızda olumlu bir artış sağlayabilir.

Fakat etkili bir SEO stratejisinin önemli ölçüde çaba gerektirdiğini ve birçok küçük yapı taşını içerdiğini, en iyi alan adını ve uzantısını seçmenin bunlardan yalnızca biri olduğunu unutmamanız çok önemlidir. Teknik SEO, yüksek kaliteli içerik, sayfa hızı ve meta veriler gibi faktörler, domain uzantısı seçiminizden çok daha büyük bir rol oynar.

Web Siteniz İçin En İyi TLD'yi nasıl Seçersiniz?

Pek çok farklı seçenek mevcut olduğundan, web siteniz için en iyi üst düzey alan adını seçmek zor olabilir. 

Aşağıdaki listede en iyisini seçmeniz için birkaç ipucu bulabilirsiniz:

1. .com veya .net gibi klasik bir gTLD

Klasik genel üst düzey alan adları sezgisel seçimlerdir. Bu alan adlarının en büyük artısı da çok iyi bilinmesidir, bu da alan adınızın potansiyel ziyaretçileriniz ve müşterileriniz tarafından hatırlanmasını kolaylaştırır. Bununla birlikte, bu TLD'lerin bir dezavantajı, bu uzantılara sahip milyonlarca kayıtlı alan adının zaten mevcut olmasıdır; bu da, hala mevcut olan, akılda kalıcı ve uygun bir adın bulunmasını zorlaştırabilir.

2. Konumunuza dayalı TLD'ler

.tr veya .es gibi bir ccTLD, web sitenizin URL'sinde ulusal kimliğinizi veya fiziksel konumunuzu vurgulamak istiyorsanız önemli bir seçimdir. Örneğin, yalnızca belirli bir ülkedeki adreslere gönderim yapan bir e-ticaret mağazanız varsa, bunlar harika seçimler olacaktır. ccTLD'lerin yanı sıra, .istanbul'dan .tokyo'ya kadar, aralarından seçim yapabileceğiniz çok çeşitli konuma özgü gTLD'ler vardır. Alan adınızı yalnızca bir şehir veya ülke ile sınırlamak istemiyorsanız .asia, .world veya .earth gibi bir uzantıyla yine de küresel olabilirsiniz.

3. Web sitenize veya işletme türünüze göre TLD'ler

Klasik uzantıların dışına çıkmak istiyorsanız, sunduğunuz ürün veya hizmetle bağlantılı olan birçok orijinal üst düzey domain arasından seçim yapabilirsiniz. Bir kafe için .coffee, sanatçı portföyünüzü sergilemek için .art, bir radyo istasyonu için .fm veya oluşturduğunuz bir uygulamayı tanıtan bir web sitesi için .app'i kullanabilirsiniz.

4. Sıra dışı bir gTLD ile öne çıkın

Web sitenizi kalabalığın arasından öne çıkaracak bir şey arıyorsanız birçok seçenek vardır. Herkese uygun olmayabilir, ama .love, .ninja, .lol, .wtf veya .meme ile biten bir domaini hiç kimse hemen unutmaz. 

Üst Düzey Domain Nasıl Kaydedilir?

Atak Domain gibi ICANN onaylı bir kayıt kuruluşu aracılığıyla tüm kullanılabilir TLD'lerle birlikte bir domain kaydedebilirsiniz. Hayalinizdeki domainin mevcut olup olmadığını görmek için linke tıklayarak hemen domain sorgulama yapabilir ve alan adınız daha önce satın alınmamışsa, sadece birkaç tıklamayla kaydedebilirsiniz.

Domain Satın Al!