Domain (Alan Adı) Nedir? Domain Seçiminde Nelere Dikkat Edilmeli?

"Domain, IP, ISP, DNS nedir? DNS kayıt ve domain türleri nelerdir? Subdomain ne demek? Domain seçiminde nelere dikkat edilmeli?" sorularının cevabını bu yazımızda bulabilirsiniz.

Domain, IP ve İnternet Servis Sağlayıcısı Nedir?

İnternet kullanıcılarının web sitelerine ulaşmalarını sağlayan vealan adı anlamına gelen domain; bir web sitesinin internetteki adı ve adresidir. Domain kaydı yapılmayan bir web sitesine sadece IP adresi ile ulaşılabilir. Açılımı Internet Protocol olan IP; internete doğrudan bağlanan bir bilgisayarın kimlik numarasıdır. Bunu aynı TC kimlik no gibi düşünebilirsiniz. Örneğin; Atak Domain sitesinin IP adresi 91.93.119.93'tür.

IP adresi olan bir bilgisayar, internet üzerindeki diğer bilgisayarlar tarafından kolaylıkla bulunabilir. İnternet tarayıcısına bir web sitesinin IP adresi yazıldığında o web sitesine kolaylıkla bağlanılabilir. Fakat internet kullanıcılarının tüm web sitelerinin IP adreslerini hatırlaması mümkün olmadığı için, IP adresine karşılık gelen alan adları (domain) kullanılır.

ISP (Internet Service Provider) olarak bilinen internet servis sağlayıcıları; kişi ve şirketlere internet bağlantısı sağlayan kurumlardır. (Türk Telekom, Superonline vb.) ISP kurumlarda bulunan özel sunucu bilgisayarlardan oluşan bir ağ (DNS: Domain Name Server - Alan Adı Sunucuları), hangi alan adının hangi IP adresine karşılık geldiği bilgisini tutarak, her bilgisayara bir IP adresi atar ve böylelikle internet kullanıcılarını website adreslerine yönlendirir.

Adres çubuğu blog.atakdomain.com yazdığınızda, tarayıcınız önce bu domaini IP adresine çevirir, ardından bu IP adresine sahip bilgisayara sizi yönlendirir. Sitenizin internet kullanıcıları tarafından kolaylıkla bulunmasını istiyorsanız bir web hosting (barındırma) firmasından alan adınızı kaydettirmesini talep edebilirsiniz. (Bkz. Domain Sorgulama) Domain satın almak olarak bilinen işlem aslında, kısa ya da uzun süreli bir kiralama işlemidir. Size özel domaini en az 1 en fazla 10 yıl süreyle kiralayabilirsiniz. Domain kaydı yaptığınızda tescil sürenizin ne zaman biteceğini bilmeniz gerekir. Sonrasında ise kiralama süresi dolan domain için tekrardan yenileme talebinde bulunmalısınız. (Domain tescil etmek için tıklayınız.) Domain bitiş süresini Whois Sorgulama aracı ile öğrenebilirsiniz.

DNS Nedir? DNS Kayıt Türleri Nelerdir?

Alan adı sistemi olan DNS; internetin telefon rehberi gibi çalışarak domainleri ikamet ettiği IP adresine çevirir. Adres çubuğuna yazdığınız domainin olduğu siteye sizi yönlendiren DNS sunucularıdır. Kullanıcıların web sitenize ulaşabilmesi için domain satın almanız yetmez. Domain tescilini yaptırdığınız hosting firması tarafından DNS kaydınızın da yapılması gerekir. Websitenizin içeriklerini yönetmek için kiraladığınız sunucularda, sitenizi çalıştırabilmek için DNS kaydınızı oluşturmanız gerekir.

DNS ayarını tamamladıktan sonra domaininizi satın aldığınız hosting firması üzerinden NS kaydınızı gerçekleştirmeniz gerekir. Ad sunucusu anlamına gelen NS (Name Server), domaininizin sorgulanmasında kullanılan ve DNS server'ı işaret eden bir kayıt türüdür. Domaininiz hangi NS adresini gösteriyorsa, websiteniz o sunucu üzerinden çalışır.

Domaininiz için birden fazla sunucuyu kullanarak kurulum yapabilirsiniz. Nameserver'lar (NS) IP adreslerine göre sorgulama yaparak, IP adresi hangi sunucuda ise o sunucuyu bulur. (Sunucu: Kullanıcılara açık kaynak ve servisleri çalıştıran bilgisayar birimleri.) Satın alınan domain, NS kaydı yapıldıktan sonra erişim sağlanabilir duruma gelir. Örneğin, domain.com alan adını satın aldıktan sonra siteniz için bir hosting (barındırma) hizmeti almanız gerekir ve hosting firmanız tarafından size bir Name Server (isim sunucusu) verilir. Bu isim sunucusunu domain paneliniz üzerinden tanımladığınızda domaininiz ve IP adresiniz birbirine bağlanır ve arama sonuçlarında alan adınız çıkmaya başlar. Name Server sunucusunu sorgulamak için Whois Sorgulama aracını kullanabilirsiniz.

Web barındırmada (hosting) farklı amaçlar için kullanılmak üzere çeşitli kayıt türleri tanımlanır. En sık kullanılan DNS kayıt türleri; Host(A) Record (Address Record), MX (Mail Exchanger), PTR (Pointer Record), AAA (Address Record), SOA (Start Of Autority), TXT (Text), CNAME (Canonical Name) ve NS (Name Server)'dir. A Record; host isimleri ile IP eşlemesini yaparak IP adres bilgi ve girdilerini tutan adres kayıtlarıdır.

MX kaydı; domaininizin mail trafiğini kullanıcı hesaplarının barındığı mail sunucusuna yönlendirerek A kaydını tanımlar. Pointer kayıtları (PTR); belli bir IP adresine sahip ismi nedir sorusuna cevap veren ve ters haritalama yaparak IP adresinden isme eşleşme yapan kayıtlardır. AAA kayıtları; ip V6 ile kullanılmak üzere tasarlanmış ve Host(A) Record ile aynı işi yapan kayıtlardır. SOA kaydı; birincil DNS sunucusunun parametrelerini tutan tüm zone'lardaki (.com, .net, .org vb.) ilk kayıttır. TXT kayıtları; spam mail gönderimini ve sunucunuzun spam yapan bir sunucu olarak algılanmasını engelleyen SPF (Sender Policy Framework) kayıtlarını tanımlar.

CNAME (Alias) kayıtları; aynı domaini işaret eden birden fazla hostname’inizin (www, ftp, mail vb.) olması durumunda kullanılan ve bir bilgisayarın birden fazla hostname tarafından bilinmesini sağlayan takma alan adı kayıtlarıdır.

Domain Türleri Nelerdir?

2018 Aralık itibariyle dünya genelinde internet kullanıcı sayısı 4.1 milyarı bulurken, kayıtlı domain sayısı 342.4 milyona ulaştı. İnternet dünyasında ilk domain kaydı 15 mart 1985 tarihinde symbolics.com adına alınmıştır.

Websitelerini ulaşılabilir kılan alan adları genel (gTLD) ve ülke kodlu (ccTLD) olmak üzere 2 ana kategoride sınıflandırılır. 2018 yılı sonunda domain uzantı türleri 1,508'e ulaşmıştır. gTLD (Generic Top Level Domain - Genel Üst Seviye Alan Adı); ülke bağımsız tüm internet kullanıcıları tarafından alınabilen domainlerdir. En yaygın kullanılan genel domain türleri şunlardır:

• .com: Ticari organizasyonlar için üretilmiştir. Günümüzde %43.59'luk bir oranla tüm siteler tarafından kullanılan en yaygın domain türüdür.

• .net: Network (ağ uzantısı) altyapıları için olmakla birlikte herkes bu domain türünü alabilir.

• .org: Organizasyon için üretilmişse de herkes kullanabilir.

• .gov: Devlet kuruluşlarının kullandığı domain uzantısıdır.

• .info: Bilgi amaçlı websiteleri için olmakla birlikte herkes alabilir.

• .edu: Eğitim kurumları tarafından kullanılan bir domain uzantısıdır.

• .coop: Kooperatiflerin kullandığı bir domain türüdür.

• .mil: Ordu ve askerlik kurumları tarafından kullanılır.

• .jobs: Şirketlerin istihdam ve IK uygulamaları için kullanılır.

• .museum: Müzeler tarafından kullanılan domain türüdür.

• .name: Aile ya da bireylere yönelik ve kişisel websitesi açmak isteyenler tarafından kullanılır.

• .tel: Telekomünikasyon servisleri tarafından kullanılır.

• .travel: Seyahat ve ulaşım firmaları tarafından kullanılan bir domain türüdür.

ccTLD (country-code Top Level Domain); "İnternet Ülke Alan Kodu" anlamına gelir ve internet adreslerinin hangi ülkeye ait olduğunu gösteren iki harflik en son uzantıdır. İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu olan ICANN, her ülkeye özgü uzantılar tahsis etmiştir. Ülke kodlu domainler genellikle girişimciler, e – ihracatçılar ve uluslararası markalar tarafından tercih edilir. Ülke kodlu domainlerin en büyük avantajı; firmaların hizmet verdiği ülkedeki müşteri kitlesi tarafından güven uyandırması ve marka kimliğini korumasıdır. (E - ihracatta ülke alan kodu almanın önemi için tıklayınız.) Türkiye’nin internet ülke alan kodu (ccTLD) “tr”dir. (Uluslararası domain listesi için tıklayınız.)

Subdomain Nedir?

Alt domain anlamına gelen subdomain; satın aldığınız ana domaine bağlı olarak sunduğunuz farklı hizmetleri konumlandırdığınız alan adı türüdür. Subdomainleri kullanarak websitenizdeki farklı içerik alanları için web adresleri oluşturabilirsiniz. Örneğin; atakdomain.com bir ana domaindir. blog.atakdomain.com ise atakdomain.com’un subdomainidir.

Domain adresiniz 100 kadar subdomain ekleyebilirsiniz. Her bir subdomain en fazla 25 karakter uzunluğunda olabilir. Domain adresinize subdomain eklemek için DNS Yönetim alanından alt alan adını belirleyerek IP yönlendirmesi yapmalı ve TTL (veri ömrü sınırlama mekanizması) bilgilerini girmelisiniz.

Domain Seçerken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Domain seçimi aynı bir marka kimliği oluşturmak gibidir. Domain, internet ortamında markanızın yüzüdür. Hedef kitlenize daha kolay ulaşmak, satışlarınızı ve bilinirliğinizi arttırmak için doğru domain seçimi yapmalısınız. Domain seçiminde dikkat etmeniz gereken kriterleri sıralamak gerekirse;

• Yazımı kolay, kısa ve hatırlanabilir olmalı,

• Tire ile ayrılmamış yalın URL yapısı kullanılmalı,

• Ürün, hizmet ve servislerinizi tanımlayan anahtar kelimeleri içermeli,

• Hukuki süreç dikkate alınarak telif hakkı ve patent araştırması yapılmalı,

• Kelime anlamlarına dikkat edilmeli,

• Domain satın alımında güvenilir bir domain firması seçilmeli,

• Güven veren domain uzantısına sahip olmalı,

• Hizmete yönelik domain uzantısı tercih edilmeli,

• Marka kimliğinin korunması için farklı uzantılar da satın alınmalıdır.

Marka ve Şirketler Domain Seçiminde Nelere Dikkat Etmeli?

Bölgesel faaliyet gösteren marka ve şirketler, .istanbul benzeri yerel uzantılar alarak domainlerinin bulunabilirliğini kolaylaştırabilirler. Uluslararası pazarda müşterilerine ulaşmak isteyen marka ve şirketlerin ise, ülke kodlu domain uzantılarını (ccTLD) tercih etmeleri gerekir.

Birden fazla ülkede e - ihracat yapan firmaların o ülkelere özgü domain uzantılarını satın almaları, marka kimliklerini korumalarını sağlar. Böylelikle aynı isimle alınan bir domain üzerinden marka hakkında propaganda yapılması ya da markayla alakasız faaliyetlerin yayınlanması engellenmiş olur. Ülke kodlu domainler aynı zamanda, tüketicide yakınlık hissi oluşturarak güven verir ki bu da satış başarılarını olumlu yönde etkiler.

Girişimler Domain Seçiminde Nelere Dikkat Etmeli?

İnovasyon liderleri olan girişimlerin, yenilik odaklı olmak ile markalaşma arasındaki ince çizgiye dikkat etmeleri gerekir. Bu süreçte anlamsız ve hatırlanması zor domain seçiminden kaçınılmalıdır.

Girişim projesini özetleyen, hizmetlere dair fikir veren alan adı seçimi yapılmalıdır. Kelime araştırması yapılarak benzersiz olmasına özen gösterilmelidir. Aynı zamanda kısa ve basit olması göz önünde bulundurularak, akılda kalıcı bir domain seçimi yapılmalıdır. Girişimcilerin en çok kullandığı domain uzantı türlerinin başında .com, .io ve .co bulunuyor.

Kişisel Projelerde Domain Seçimi Nasıl Olmalı?

Kişisel website projelerinde en önemli faktör kreatif bir domain seçimidir. Websitesinde yer alacak içeriklere dair fikir veren bir alan adı seçilebilir. Adınız ve soyadınızdan oluşan bir domain oluşturmak zorunda değilsiniz. Kalıpların dışına çıkarak size özel dünyayı tanımlayan bir kimlik oluşturabilirsiniz. Domain seçiminde âdeta bir marka gibi düşünerek kendi kişisel marka kimliğinizi inşaa edebilirsiniz.

Fotoğrafçılık, yazarlık, gezi, yemek tarifleri ve sağlıklı yaşam vb. belli bir alanda hizmet verecekseniz o alana yönelik domain seçimi yapabilirsiniz. Doğru bir domain seçimi ile influencer olarak zamanla markalarla işbirliği yapma fırsatı bile elde edebilirsiniz. Kişisel projelerde en çok kullanılan domain türleri arasında .us ve .me bulunuyor.