Domain Squatting Nedir? Nasıl Önlenir?

Domain squatting yani cybersquatting, başka birinin satın almasını engellemek amacıyla bir domaini kaydetme uygulamasıdır. Temel olarak, alıcı, daha sonra domain için ödeme yapmak isteyen bir alıcıya alan adını daha yüksek bir fiyattan yeniden satar. Bu kişiler, başka birinin gelecekte alan adını satın almak için daha yüksek bir ücret ödemeye istekli olacağı bir alan adı bulmaya çalışarak risk alır.

Domain squatting ile kâr elde etmek isteyen biri, genişlemek isteyeceğini düşündüğü bir şirketin alan adını farklı bir ülke uzantısı ile kayıt edebilir. Alternatif olarak, bir şirketin yakında piyasaya sürmek isteyeceği bir ürün adının alan adını da satın alabilir. Bu alan adlarını kaydetmek isteyen işletmeler genellikle bu alan adları için fazladan ödeme yapar.

Domain Squatting Neden Bir Sorundur?

Domain squatting işletmeler için büyük bir sorundur, çünkü satış ve müşteri kaybına yol açabilir. Ayrıca, insanlar sizin marka adınızı kullanan biri yüzünden kötü amaçlı içerik veya araçlar içeren bir web sitesine yönlendirilirse, bu durum marka itibarınıza da zarar verebilir.

Bazı durumlarda, bu kişiler markanıza benzeyen ancak yazım hataları olan alan adlarını da kaydeder. Örneğin, google.com yerine googgle.com'u kaydedebilirler. İnsanlar tarayıcılarına alan adınızı yanlış yazdıklarında, sizin web siteniz yerine bu kişinin web sitesine yönlendirilirler.

Bu, trafik ve müşteri kaybına yol açan önemli bir sorun olabilir. Ayrıca, insanların markanızı kötü amaçlı içerik veya araçlar içeren bir korsan web sitesiyle ilişkilendirmesi itibarınıza da zarar verebilir.

Bu yüzden Google ve Facebook gibi birçok önde gelen marka, bu alan adı koruma önlemini almıştır. Domain squatting yapmak isteyen kişilerin bunları kaydetmesini ve markalarından yararlanmasını önlemek için markalarının yaygın yazım hatalarına sahip alan adlarını da kaydettirmişlerdir.

Domain Squatting Nasıl Çalışır?

Bir domain squatter ilk olarak, işletme adları, marka adları, ticari marka adları veya ödeme yapmaya istekli işletme için değerli olacağını düşündüğü herhangi bir şeyi içeren alan adlarının kullanılabilirliği hakkında araştırma yapar. Eğer bu alan adları mevcutsa, kişi alan adını, işletme veya marka sahibine daha yüksek bir fiyata satmak amacıyla satın alır.

Domain squatting üzerinden para kazanmasının iki yolu vardır:

1. Siteye reklam yerleştirmek

Yaygın kelimelerin geçtiği alan adlarını kaydettiren kişiler, internette arama yapan kişilerin web sitesine geleceğini ve domain squatter’ların sayfa görüntülemeleri için ödeme yapacağını umarak sitelere reklam koyar. Ayrıca, insanların yanlışlıkla kendi sitelerine gelmelerini umarak popüler alan adlarının yaygın yazım hatalarını da satın alabilirler.

2. Alan adını en yüksek teklifi veren alıcıya yüksek fiyattan satmak 

Çok rağbet gören alan adlarını satın alan veya önceki sahiplerinin yenilemeyi unuttuğu alan adlarını kaydettiren kişiler, bunu, kaydedilen alan adını isteyen kişilerin büyük miktarda ödeme yapmaya istekli olmaları umuduyla yapar.

Popüler alan adlarına ilgi duyanlar yalnızca bu kişiler değildir. Bir domain sağlayıcısı, belirli alan adlarının kullanılabilirliği için sıkça arandığını veya anahtar kelimeler açısından zengin olduğunu fark ederse, alan adlarını rutin olarak beklemeye alır. Bu durumda alan adı sağlayıcısı, bu kişilerin yaptığı şeyin aynısını yapar. Alan adını bekletir ve yüksek bir fiyattan satmaya çalışır.

Domain Squatting Neden Yasa Dışıdır?

Domain squatting kavramı, değerlenmesi beklenen düşük maliyetli gayrimenkul satın almaya benzetilse de aslında bundan çok farklıdır. Gayrimenkul alıp satmak bir yatırım olarak kabul edilirken, domain squatting yasa dışıdır. Bir kişi, ticari marka veya markanın gerçek sahibinin alan adını almasını ve internet görünürlüğünü artırmak için kullanmasını engellemektedir.

Yasalar domain squatting’i, bir mülkü (alan adını) fidye almak için elde tutmaya benzetir ve ticari marka ihlali olarak kabul eder. Bir kişi, alan adına sahip olmak için yasal bir niyet kanıtlayamazsa, bu kötü niyetli bir kayıt olarak kabul edilir ve domain squatting’den suçlu kabul edilir.

Çoğu ülkede ve bölgede artık korumaya yönelik mevzuat bulunmaktadır:

• Şirket İsimleri
• Ticari Markalar
• Kişisel isimler

Alan adının kötü niyetle kaydedildiğini kanıtlamak zor olabilir. Ancak, bu kanıtlanabilirse ve alan adını işgal eden kişi suçlu bulunursa, genellikle yüksek para cezaları söz konusu olur.

Bir alan adının mülkiyetini geri almak için davacının ikamet ettiği ülkenin mahkemesi aracılığıyla başvuruda bulunabilirsiniz. Bir alan adının mülkiyetini geri almak için mahkemeye başvurduğunuzda, sizden önce kaydı yapan kişiye domainin aslında sizin için yeterince para değerinde olduğunu gösterir. Bu, alan adının hakları için mücadele etmek üzere uzun ve yorucu bir mahkeme sürecini başlatabilir.

Domain Squatting’i Nasıl Engelleyebilirsiniz?

Domain squatting’i önlemek için aşağıdaki stratejileri göz önünde bulundurabilirsiniz:

1. Benzer Alan Adlarını Kaydedin

Alan adınızın çeşitli uzantılarını ve yaygın yanlış yazımlarını (ör. .com, .net, .org) güvence altına alarak işgalcilerin bunları almasını önleyin.

2. Ticari Marka Tescili Alın

Marka adınızı ticari marka olarak kaydetmek, yasal koruma sağlar ve potansiyel işgalcilere karşı işletmenizi güçlendirir.

3. Alan Adı Kayıtlarını İzleyin

Ticari markanıza benzer yeni alan adı kayıtlarını düzenli olarak kontrol edin. Bu, potansiyel tehditleri erkenden belirlemenize yardımcı olabilir.

4. Alan Adı Gizlilik Korumasını Kullanın

Bilgilerinizi gizli tutmak ve hedefli işgal riskini azaltmak için alan adınızı kaydederken gizlilik koruma hizmetlerini tercih edin.

5. Alan Adlarını Erken Kaydedin

Markanız veya işletmeniz için bir alan adına karar verir vermez, alan adınızı hemen kaydettirin. Alan adınızı ne kadar erken kaydettirirseniz, alan adı işgalcilerinin önce kaydetmesini önleme şansınız o kadar artar.

Aslında, bir markayı veya işletmeyi başlatmadan önce bir alan adı satın almak yaygın bir uygulamadır. Bu şekilde, farklı kişilerin alan adınızı sizden önce kaydetme olasılığı azalır.

7. Saygın Bir Kayıt Kuruluşu Seçin

Alan adınızı etkili bir şekilde korumak için güvenlik özellikleri ve desteği sunan Atak Domain gibi güvenilir bir alan adı kayıt kuruluşuyla çalışın.

En Çok Sorulan Sorular

1. Domain squatting nedir?

Cybersquatting olarak da bilinen domain squatting, başkasına ait bir ticari markadan kar elde etmek amacıyla alan adlarını kaydetme, kullanma veya ticaretini yapma uygulamasını ifade eder. Bu genellikle, tanınmış ticari markalarla aynı veya benzer olan alan adlarını satın almayı ve bunları gerçek sahiplerine yüksek fiyatlarla satmayı içerir.

2. Domain squatting yasa dışı mıdır?

Domain squatting, diğer birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de yasa dışı kabul edilir. Uygulama, fikri mülkiyet haklarını ihlal eden, yerleşik ticari markalarla aynı veya kafa karıştırıcı derecede benzer alan adlarının, bunlardan kar elde etme amacıyla kaydedilmesini içerir. Türk hukuku, ticari marka sahiplerine bu tür uygulamalara karşı haklarını korumaları için mekanizmalar sağlar. Özellikle, İnternet Alan Adları Yönetmeliği, tahkim veya arabuluculuk yoluyla uyuşmazlık çözüm süreçlerine izin vererek, ticari marka sahiplerinin haklarını ihlal eden kayıtlara itiraz etmelerini sağlar. Ek olarak, Türk Patent ve Marka Kurumu, hak sahiplerinin alan adlarını geri almalarına ve gerekirse tazminat talep etmelerine olanak tanıyan, ticari marka işgalini etkili bir şekilde ele almak için yönergeler ve prosedürler belirlemiştir.

3. Domain squatting’de kötü niyeti ne oluşturur?

Kötü niyet, bir alan adının kaydedilmesinin ardındaki niyete göre belirlenir. Bir domain yalnızca ticari marka sahibine yüksek bir fiyata geri satmak için kaydetmek, başkalarının kullanmasını engellemek veya rakiplerin reklamını yaparak kâr elde etmek gibi eylemler kötü niyet olarak değerlendirilebilir.

4. İşletmeler kendilerini domain squatting’den nasıl koruyabilir?

İşletmeler, varyasyonlar ve yaygın yazım hataları da dahil olmak üzere istedikleri alan adlarını erkenden kaydettirerek kendilerini koruyabilir. Ayrıca, marka adlarını ticari marka haline getirmeyi ve bilgilerini potansiyel işgalcilerden korumak için gizlilik koruma hizmetlerini kullanmayı düşünmelidirler.

5. Domain squatting’in sonuçları nelerdir?

Sonuçlar; ticari marka sahiplerinin yasal işlemlerini, alan adının potansiyel kaybını ve mali cezaları içerebilir. Domain squatting mağdurları ayrıca alan adlarını geri almak için artan maliyetlerle karşılaşabilir veya marka itibarları zarar görebilir.

6. Domain squatting mağduru olup olmadığımı nasıl anlayabilirim?

Markanıza veya ticari markanıza çok benzeyen bir alan adının başka biri tarafından kaydedildiğini fark ederseniz, özellikle de bu kişi alan adını size yüksek bir fiyata geri satmaya çalışıyorsa veya rakip amaçlar için kullanıyorsa mağdur olabilirsiniz.

7. Domaining ve cybersquatting arasındaki fark nedir?

Domaining, değerli alan adlarının piyasa eğilimlerine göre satılmak amacıyla satın alınmasını içerirken, cybersquatting özellikle mevcut ticari markaları kötü niyetle hedef alarak bunlardan kâr elde etmeyi amaçlar. Temel fark, tescilin arkasındaki niyette yatmaktadır.

8. Markamı korumak için benzer alan adlarını kaydedebilir miyim?

Evet, benzer alan adlarını ve çeşitli uzantıları (.com, .net, .org gibi) kaydettirmek, seçeneklerini sınırlandırarak ve müşterilerin yasal web sitenizi kolayca bulabilmesini sağlayarak markanızı potansiyel işgalcilerden korumaya yardımcı olabilir.